Het aantal mensen in Nederland dat positief test op een soa, een seksueel overdraagbare aandoening, neemt toe. Vaak gaat het om chlamydia, maar er is ook een stijging van het aantal gevallen van gonorroe, met name bij heteroseksuele jongeren. We bespreken hier de belangrijkste feiten en veelvoorkomende soa’s. Ook noemen we de risicofactoren voor de overdracht van een soa en wat je kan doen als je snel wil weten of je zelf een soa hebt.
Stijging van het aantal seksueel overdraagbare aandoeningen
Uit onderzoek blijkt dat in 2022 meer mensen zich hebben laten testen op soa’s dan in het jaar ervoor. Het percentage positieve uitslagen van de soatest was ook hoger dan in 2021. In 2022 werden 24.684 chlamydia-infecties aangetoond en 10.600 gonorroe-infecties. De ziektes syfilis en hiv werden veel minder vaak aangetroffen. De meeste mensen laten zich testen bij de huisarts. Een kleiner deel laat een test doen bij een soapoli van de GGD. Daarnaast is er een groep mensen die anoniem een soatest in Amsterdam en andere woonplaatsen doet. Het aantal werkelijke gevallen ligt dus hoger.
Soa’s die in Nederland vaak voorkomen
Dit zijn de soa’s die het meest voorkomen in Nederland:
– Chlamydia: de hoogste vindpercentages kwamen voor onder jongeren die jonger waren dan 20 jaar.
– Gonorroe: kwam meestal voor bij mannen die seksueel contact met mannen hebben. Van de geteste vrouwen en heteroseksuele mannen had rond de 1,5% deze ziekte.
– Syfilis: kwam net als gonorroe vaker voor bij mannen die met mannen seks hebben.
Hoe krijg je een soa?
Je loopt het risico op een soa bij seksueel contact zonder condoom. Dit geldt bijvoorbeeld voor penetratie in de vagina of anus, maar ook voor pijpen zonder condoom en beffen zonder beflapje. Ook bij vingeren of aftrekken zonder condoom loop je een risico als je sekspartner een soa heeft. Met je mond, tong, handen en vingers kan je een soa namelijk doorgeven. Soa’s geef je aan elkaar door via vaginaal vocht, sperma, voorvocht uit de penis, bloed en de binnenkant van de vagina, penis, anus en mond.
Ziektes als chlamydia en gonorroe worden doorgegeven via de slijmvliezen, die bijvoorbeeld in je vagina of penis zitten. Ook via je huid kan je een soa oplopen, zoals syfilis, herpes genitalis of genitale wratten. Ziektes als hiv en hepatitis B, maar ook syfilis, kunnen ten slotte ontstaan door contact met besmet bloed.
Hoe weet je of je een soa hebt?
Ben je bang dat je een soa hebt? Het is belangrijk om te weten dat je een soa kan hebben zonder dat je hier iets van merkt. Als je er wel iets van merkt, dan zie je bijvoorbeeld dat er meer of ander vocht uit je vagina of penis komt. Het is ook mogelijk dat er een wondje, blaasje of wratje zichtbaar is op je geslachtsdelen, bij je anus of in je mond.
Een test geeft zekerheid
Als gevolg van een onbehandelde soa ontstaan soms vervelende klachten of onvruchtbaarheid. Ga dus bij twijfel naar je huisarts of de GGD voor een test. Of doe anoniem een betrouwbare soatest in Rotterdam of elke andere willekeurige woonplaats. Je bestelt dan online een thuistest, die je zelf naar het laboratorium stuurt. Zo weet je snel en zonder een bezoek aan een arts of je een soa hebt opgelopen.
